κάντε κλικ εδώ
Για «ψυχιατρικό εξωραϊσμό» και όχι μεταρρύθμιση κάνει λόγο ο Μιχάλης Μαδιανός, καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόεδρος της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (WAPR), και απαριθμεί τους βασικούς σταθμούς του.
* 1957: Ιδρύεται το Ψυχιατρείο-άσυλο Λέρου. Φιλοξενείται στα παλιά κτίρια του ιταλικού Ναυαρχείου, μετέπειτα ίδρυμα της Φρειδερίκης. Οι πρώτοι 200 ψυχιατρικά άρρωστοι μεταφέρονται εκεί, προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα ήδη γεμάτα ψυχιατρεία. Το σκεπτικό ήταν να φτιαχτεί μια αγροτική αποικία, στην οποία οι ασθενείς θα καλλιεργούσαν και θα αυτοσυντηρούνταν. Τα επόμενα χρόνια φτάνουν στο νησί συνεχώς άτομα από τα υπερπλήρη ψυχιατρεία.
*1964: Το ψυχιατρείο έχει γεμίσει. Μετρά 2.000 άτομα.
*1980: Οι εκεί υπηρετούντες αγροτικοί γιατροί και ο μοναδικός ψυχίατρος αρχίζουν να διαμαρτύρονται για τις τραγικές συνθήκες εγκλεισμού των 1.800 αρρώστων. Φωτογραφίες των χώρων του ψυχιατρείου δημοσιεύονται στον «Ταχυδρόμο» και στο γερμανικό «Spiegel». Το θέμα δημιουργεί σάλο. Ο Στάμπενοφ, επίτροπος τότε της Κομισιόν, καταγγέλλει την Ελλάδα και απειλεί ότι θα την οδηγήσει στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο.
* 1981: Η νέα κυβέρνηση δέχεται να βοηθήσει να αλλάξει η κατάσταση στη Λέρο, με την προϋπόθεση ότι θα χρηματοδοτηθεί το όλο πρόγραμμα. Η ΕΟΚ συνιστά να υπάρξει συγκεκριμένο πρόγραμμα για τη βελτίωση των συνθήκων διαμονής και θεραπείας των 15.000 αρρώστων στα 9 ψυχιατρεία.
* 1984: Οι Βρυξέλλες εγκρίνουν το ελληνικό σχέδιο. Ο Κανονισμός 815/1984 της ΕΟΚ χρηματοδοτείται με 120 εκατομμύρια ECU. Προβλέπει ειδικές δράσεις για το Ψυχιατρείο Λέρου καθώς και τη συρρίκνωση των ψυχιατρείων, τη δημιουργία κέντρων ημέρας, μονάδων αποκατάστασης, προεπαγγελματικών και επαγγελματικών εργαστηρίων κ.λπ.
* 1985: Η αξιολόγηση δείχνει πολύ χαμηλή απορροφητικότητα των κονδυλίων, της τάξεως του 3-4%.
* 1989: Δεύτερη αξιολόγηση δείχνει απορροφητικότητα της τάξεως του 19%. Οι Βρυξέλλες σταματούν τη χρηματοδοτική ροή και απαιτούν να γίνει νέα αξιολόγηση, στην οποία αποδεικνύεται απορροφητικότητα 22-23%.
*1991-92: Δημιουργείται το πρόγραμμα «Λέρος», 1 και 2, που προβλέπει την έξοδο αρκετών αρρώστων από το Ψυχιατρείο Λέρου και τη δημιουργία δομών στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά. Το πρόγραμμα συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Ιουνίου '95.
* 1994: Η Ε.Ε χρηματοδοτεί μία Μονάδα Αξιολόγησης Ψυχιατρικών Υπηρεσιών (ΜΟΠΑΨΥ) στο πλαίσιο του ΕΠΙΨΥ. Αξιολογείται το πρόγραμμα 815, ξοδεύονται τα χρήματα 100%, δημιουργούνται 265 νέες δομές, μεταξύ των οποίων Κέντρα Ψυχικής Υγείας.
* 1997: Η επιτυχία του προγράμματος αυτού, που συρρικνώνει, αλλά δεν καταργεί τα ψυχιατρεία, οδηγεί το υπουργείο Υγείας στη συνέχιση του 815 με τα προγράμματα «Ψυχαργώς» -1 και 2. Στόχος, η δημιουργία περίπου 30 Κέντρων Ψυχικής Υγείας και Κέντρων Ημέρας, το κλείσιμο όλων των ψυχιατρείων, εκτός από το Δαφνί, το Δρομοκαΐτειο και της Θεσσαλονίκης, η έξοδος ενός μεγάλου αριθμού αρρώστων και η μεταφορά τους σε ξενώνες. Λόγω της ανελαστικότητας του δημόσιου λογιστικού, το βάρος της οργάνωσης του αποϊδρυματισμού ανέλαβαν μη κυβερνητικοί φορείς, με αποτέλεσμα να βγουν 3.000 άτομα από τα ψυχιατρεία.
*2009: Το πρόγραμμα «Ψυχαργώς 2» έληξε. Υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης είναι να συνεχίσει να το χρηματοδοτεί από τον δημόσιο προϋπολογισμό. Σημειώνονται τρομερές καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση. Οι δόσεις που χορηγούνται για τη λειτουργία ξενώνων, οικοτροφείων και προστατευμένων διαμερισμάτων καλύπτουν το 40-45% των αναγκών, με αποτέλεσμα άλλες δομές να συρρικνώνονται και άλλες να κλείνουν.