«ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ»
Ενταση ιδιωτικοποίησης κοινωνικών δομών με φτηνά εργατικά χέρια
Τμήματα του σχετικού νομοσχεδίου, που αφήνει ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ανέργους έρμαια της αγοράς, παρουσίασε χτες η υπουργός Εργασίας
Να αποπροσανατολίσει τις ομάδες που κινδυνεύουν άμεσα με το φάσμα της φτώχειας, όπως είναι και οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι και οι οικογένειές τους επιχειρεί η κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή, η υπουργός Εργασίας, Λούκα Κατσέλη, υπογράμμισε την ανάγκη του αστικού κράτους να απαλλαγεί και από αυτή τη στοιχειώδη άσκηση κοινωνικής και προνοιακής πολιτικής και να ενισχυθεί περισσότερο η επιχειρηματικότητα, μιλώντας χτες το πρωί στο ευρωπαϊκό συνέδριο με θέμα «Κοινωνική οικονομία, απασχόληση και κοινωνική ένταξη: Επενδύοντας στο κοινωνικό και αλληλέγγυο επιχειρείν». Το συνέδριο διοργάνωσαν η Πανελλαδική Ενωση για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση και την Επαγγελματική Επανένταξη (ΠΕΨΑΕΕ) και οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (ΚΟΙΣΠΕ) που δραστηριοποιούνται στον τομέα της επανένταξης ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Με αφορμή το μοντέλο «κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που ξεκίνησε από το χώρο της ψυχικής υγείας», η υπουργός Εργασίας αναφέρθηκε στο Σχέδιο Νόμου για την Κοινωνική Οικονομία και την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, που θα τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση. Το νομοσχέδιο αναπτύσσει την «επιχειρηματική και εμπορική δραστηριότητα για δράσεις συλλογικού σκοπού», με στόχο - υποτίθεται - να διευκολύνει την πρόσβαση ευάλωτων ομάδων στην αγορά εργασίας και να καταπολεμήσει τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Ετσι, όπως είπε η Λ. Κατσέλη, ανάμεσα σε άλλα «θεσμοθετεί τη σύσταση μιας νέας συνεταιριστικού τύπου επιχείρησης, της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ), η οποία είναι μεν νομικό πρόσωπο που διαθέτει εμπορική - επιχειρηματική ιδιότητα, αλλά διανέμει το τυχόν πλεόνασμα με γνώμονα την προαγωγή του κοινωνικού σκοπού της επιχείρησης». Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις θα ιδρύονται από ευπαθείς ομάδες, θα απευθύνονται σε ευπαθείς ομάδες και διακρίνονται ανάλογα με τη δραστηριοποίησή τους σε 3 κατηγορίες:
•Επιχειρήσεις Συλλογικού Σκοπού.
•Επιχειρήσεις Ενταξης.
•Επιχειρήσεις Κοινωνικής Φροντίδας.
Το γεγονός ότι οι «κοινωνικές επιχειρήσεις» θα διανέμουν τα κέρδη με γνώμονα τις ανάγκες τους δεν αναιρεί ότι θα λειτουργούν με τους κανόνες της αγοράς, θα προσπαθούν να είναι ανταγωνιστικές. Αυτό σημαίνει ιδιωτικοποιημένες υπηρεσίες και φθηνοί εργαζόμενοι. Σημαίνει ότι αν μια «κοινωνική επιχείρηση» που δραστηριοποιείται σε ευαίσθητους κοινωνικούς τομείς, όπως η φροντίδα ΑμΕΑ, ηλικιωμένων, παιδιών, η επανένταξη πρώην τοξικομανών κλπ., δεν αντέξει στους νόμους της αγοράς, ή θα κλείσει, αφήνοντας «ξεκρέμαστους» αυτούς τους ανθρώπους και ξανά άνεργους τους ανέργους που τη συνέστησαν, ή θα πουλά υποβαθμισμένες και περιορισμένες υπηρεσίες που δε θα καλύπτουν τις ανάγκες των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Σημαίνει ότι το μεγάλο κεφάλαιο θα βρει έτοιμο το έδαφος να διεισδύσει και να επενδύσει σε αυτούς τους τομείς. Επιπλέον, η ευθύνη του κράτους για προστασία των ανέργων μετατρέπεται σε «ευθύνη» της αγοράς.
«Στον αέρα» τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα
Το αρνητικό παράδειγμα των ΚΟΙΣΠΕ, που δραστηριοποιούνται ως Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ενταξης ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, χαρακτήρισε η υπουργός Εργασίας ως «επιτυχημένο μοντέλο» και σημείωσε ότι θα επεκταθεί με τη θέσπιση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας: «Πέρα όμως από το σημαντικό κομμάτι της ένταξης, για εμάς η κοινωνική επιχειρηματικότητα μπορεί και πρέπει να διαχυθεί και σε άλλους τομείς κοινωνικού - κοινωφελούς χαρακτήρα, όπως η παροχή υπηρεσιών φροντίδας, αλλά και σε δραστηριότητες που συμβάλλουν στην κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτιστική ανάπτυξη». Αυτές οι δραστηριότητες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα λειτουργούν ανταποδοτικά.
Οταν έληξε η χρηματοδότηση των ΚΟΙΣΠΕ από το Γ' ΚΠΣ (2000-2006), πολλοί συνεταιρισμοί και εργαστήρια κατάρτισης οδηγήθηκαν στο κλείσιμο. Επίσης υπάρχουν παραδείγματα συνεταιρισμών ψυχικά ασθενών που είχαν αναλάβει την καθαριότητα νοσοκομείων, το κέτερινγκ σε εκδηλώσεις, εκτυπωτικές εργασίες και δεν άντεξαν στον ανταγωνισμό της αγοράς. Η κατάσταση των ψυχικά ασθενών συχνά επιδεινώνεται από την επίδραση των κοινωνικών νοσογόνων παραγόντων που είναι συνυπεύθυνοι για την εκδήλωση της νόσου